Ek Gıdaya Geçiş

Bebeklerin eğer kilo alımı yeterli ise ilk 6 ay sadece anne sütü, anne sütü verilemeyen ya da diğer tıbbi gereklilik durumlarında formül mama ile beslenmesi önerilir.

6. ayı doldurduktan, mama sandalyesinde destekli de olsa oturabilir bir duruma ulaştıktan sonra artık ek gıdaya geçmeye hazırız. Bebeklerin ek gıdaya geçişte yemeye zorlanmamaları çok önemlidir. Bu aylarda beslenmenin önemli ve büyük bölümünü anne sütü ya da formül mama oluşturacaktır. Yavaş yavaş yemekler bebeğe sunulacak bebeğin de damak tadı oluşacaktır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) 2 yaşa hatta daha da sonrasına kadar emzirmeyi önermektedir.

Ek gıdaya başlangıçta genel olarak sebzeler önerilir. Başlangıç için (mevsime göre değişmekle beraber) patates, havuç, kabak gibi sebzeler idealdir. Bebeğe sebzeler öncesinde meyve verildiğinde, meyvelerin tadı daha tatlı olduğu ve bebekler tarafından daha çok sevildiği için sebze reddine sebep olabilmektedir.

Ek gıdalar tadımlık olarak başlayarak bebeklerin hayatlarında yavaş yavaş yerlerini alacaktır. Çok söylenen 3 gün kuralı gerçekten var; bebeklere yeni bir gıda verildiğinde en az 3 gün bekleyerek bir sonraki gıdaya geçilmelidir. Böylece besine karşı herhangi bir alerjik reaksiyon gelişirse onu ya da kabızlık/ishal gibi sindirim sistemi yanıtlarını gözlemleyebiliriz.

Ek gıdaya sebzelerle 3 gün kuralına göre başladık. Her sorunsuz tolere edilen yani bebekte herhangi olumsuz etki yaratmayan besin sonrası püremize başka sebze ekleyebiliriz. Pürenin sürekli tek sebzeden oluşması gerekmiyor, böyle bir yanlış anlaşılma olmasın.

Biraz sebze sonrası yavaş yavaş meyvelere geçebiliriz. İlk bir yaşta yine mevsimine uygun olarak verilecek elma, armut, muz, avokado, kayısı, şeftali bebekler için uygun meyvelerdir. Elma, armut gibi meyveleri besin değerini koruması açısından cam rendeyle püre haline getirebiliriz. Bunun yanında yine buharda kısa süre (mesela 5 dk.) pişirerek püre ya da parmak yiyecek şeklinde bebeklere sunabiliriz. Muz, avokado gibi yumuşak kıvamlı yiyecekler direkt çatalla ezilerek püre şeklinde bebeklere verilebilir. Çilek, domates, portakal gibi meyve sebzeler alerjik potansiyelleri ve asidik içerikleri nedeni ile daha çok bir yaş sonrası çocuklar için önerilmektedir.

Yoğurt süt ürünlerine başlamak için güvenilir bir yiyecektir. Bu sebeple süt ürünlerine başlangıçta yoğurt ile başlıyoruz.

Sebze ve meyvelerden sonra yoğurt ile devam edebiliriz, kendi pratiğimde 7 aya doğru, 6,5-7 arası da denebilir, yoğurdu öneriyorum. Yine 3 gün kuralı ile yoğurdu da başladıktan sonraki 3 gün başka yeni gıdaya başlamamaya özen gösterelim. Alerjik reaksiyonları gözlemlemek açısından bu önemli.

Evde kendi mayalayacağımız yoğurt en sağlıklı seçenek. Günlük mayalama en ideali olan olur ancak her zaman mümkün olmayabiliyor. Gün aşırı da az miktarlarda mayalayıp yoğurdumuzu tüketebiliriz. Evde mayalanmış yoğurt doğal bir probiyotik olması açısından çok sağlıklı ve kıymetlidir.

Süt ürünlerine yoğurtla başladıktan sonra peynirle devam edilebilir. Peynir olarak evde pastorize sütten tuzsuz lor peyniri yapmak en güvenilir başlangıç olur. Bunun dışında yumuşak kıvamlı beyaz peyniri yıkayıp suda bekleterek tuzunu alıp da verebiliriz. Keçi peyniri de inek peyniri de verilebilir. Miktar olarak ilk olarak bebeğin ağızının kenarına peyniri sürerek çay kaşığı kadar verebilirsiniz. Gözleminize göre azar azar miktarı arttırabilirsiniz. Güvenilir olmayan belirsiz kaynaklardan süt ürünü almak enfeksiyon açısından risk taşır. İnek sütü ya da keçi sütünü 1 yaş öncesinde bebeklere doğrudan içirilmemelidir.

Yumurta zengin bir protein kaynağı olması açısından oldukça önemli bir besindir. Ek gıdalara sebzeler, meyveler, yoğurt, peynir sonrasında yumurta sarısı ile devam edilebilir. 7. aya yaklaşırken yumurtaya başlangıç zamanı olarak uygun bir zaman olur.

Yumurtanın beyazının bir yaş öncesinde bebeklere verilmesi önerilmemektedir. İlk bir yaşta yumurta sarısı bebekler için uygundur. Başlangıçta yine peynir gibi küçük miktarda başlayıp her gün azar azar arttırarak 1 haftada 1 tam yumurta sarısına ulaşılabilinir. Bebeklerde inek sütü proteini sonrası ikinci en sık alerjiye sebebi olan gıda yumurta olarak bilinmektedir. Bu sebeple alerjik reaksiyonlar açısından yine her zamanki gibi dikkatli gözlem yapılmalıdır.

Kırmızı et çok önemli bir protein kaynağı olmasının yanı sıra çok da iyi bir demir kaynağıdır. Hem bebeklerin hem de daha büyük çocukların beslenmesinin vazgeçilmez öğelerinden birisidir.

Kırmızı eti bebeğimizin beslenmesine 7. ayı doldurması itibari ile ekleyebiliriz. Yine azar azar gözlemleyerek başlamayı ihmal etmeyelim.  Alerjik reaksiyon izlenmediği herşeyin normal ilerlediği bir beslenme düzeninde hazırladığımız pürelere 1 yemek kaşığı kadar kıyma eklemek ideal olacaktır.

Et olarak çok yağlı olmayan bir kuzu eti ya da dana eti alınabilir. Kendi pratiğimde hastalarıma daha çok kuzu eti önermekteyim. Kıymayı kasapta ya da evde çekiyorsanız evde 2 kere çekmenizde sindirim ve kolay yeme açısından faydalı olacaktır.

Halk arasında maalesef kemik suyunun etin yerini tuttuğuna dair yanlış inanışlar var. Besin değeri açısından kemik suyu etin yerini tutmaz. Yemeklere, pürelere tabi ki kemik suyu ilave edebilirsiniz, lezzeti ve kıvamı güzelleştirecektir ama eti eklemeyi de ihmal etmeyin.

Balık hem protein içeriği hem de içerdiği omega 3, omega 6 ve DHA nedeni ile bebekler, çocuklar ve biz yetişkinler için çok önemli bir besin kaynağıdır.

Beslenme düzeni normal olarak seyreden, ekstra bir düzenleme gerekmeyen bebeklerde balığa 8. ayı doldurmamızla beraber balık vermeye başlanabilinir.

Yine ilk başta küçük miktarlarla başlayarak zaman içinde herhangi bir alerjik belirti izlemediğimiz takdirde miktarı arttırılabilinir.

Balığı buğulama, fırında pişmiş ya da balık çorbası şeklinde bebeklere sunulabilinir. Hafta da iki gün balık tüketmek uzmanlar tarafından önerilmektedir.

Balık seçerken de mevsimine uygun, taze balıklar almaya özen gösterilmelidir. Deniz balığını her zaman çiftlikte yetiştirilen balıklara tercih edilmelidir.